زانو نقش مهمی در ایستادن دارد. درد زانو ناشی از عوامل اولیه و یا ثانویه می باشد و گاهی با تورم همراه است. شاید برای شما پیش آمده باشد که درحین ورزش کردن و یا بعد از ورزش دچار درد در زانوی خود شوید. این درد در حالت کلی عادی و طبیعی بوده اما گاهی می تواند هشدار دهنده یک خطر و یا عارضه جدی باشد.
همانطور که قبلا گفته شد، زانو یکی از قسمت های پرتحرک بدن بوده و وظایف اصلی و سنگینی را برعهده دارد. این مفصل می تواند در اثر حوادث مختلف، ضربه ها، بیماری های خاص استخوانی و غیر استخوانی و همچنین ورزش و فعالیت های ورزشی دچار آسیب و درد شود. گاهی میزان درد و آسیب کم بوده و با یک سری روش ها و تمرینات می توان آن را درمان کرد.
در برخی از موارد به مرور زمان و به تدریج درد ایجاد شده افزایش یافته و باعث اختلال زانو و رنجش بیمار می شود. از مهم ترین علل این دردها، آرتروز زانو و پوکی استخوان می باشد. ساییدگی مفاصل و تحلیل رفتن غضروف ها باعث ضعف استخوان و درد تدریجی در ناحیه زانو می شود.
در مواردی نیز درد ها به صورت ناگهانی و آنقدر شدید اتفاق می افتند که بیمار قادر به حرکت زانوی خود نیست. گاهی نیز بیمار به طور دائم از درد زانو رنج می برد. این نوع درد هشدار در مورد یک بیماری و یا آسیب را به بیمار می دهد.
هنگامی که بیمار در حین بلند شدن، نشستن، دویدن، بالا و پایین آمدن از پله دچار درد در ناحیه زانو می شود، ممکن است به یکی از بیماری ها و یا مشکلات زیر مبتلا شده باشد:
این درد ها به علت روند درمان شکستگی و جراحی ها و بهبود و جوش خوردن استخوان ها ایجاد شده و معمولا با مراقبت و تمرینات فیزیوتراپی به تدریج از بین می روند.
این درد مختص به کودکان و نوجوانان در سن رشد بوده و به علت رشد و کشیدگی مفاصل، عضلات، رباط ها و استخوان ها اتفاق می افتد.
بعد از انجام ورزش و فعالیت های ورزشی، فیبرهای عضلانی خراب شده و از بین می روند و درنهایت موجب ایجاد درد می شوند. در واقع می توان گفت تخریب این تارهای عضلانی باعث به وجود آمدن دردهای بعد از ورزش است. البته جای نگرانی نیست و اگر درد به این علت ایجاد شده باشد، این یک مزیت برای شما است، چرا که در هنگام پارگی فیبرهای عضلانی، بدن به طور خودکار شروع به بازسازی این عضلات می کند و این باعث تقویت و همچنین حجیم تر شدن عضلات می شود. این یک روش است که ورزشکاران ماهر و حرفه ای برای قوی شدن عضلات بدن از آن استفاده می کنند. گاهی امکان دارد، این درد بعد از 24 ساعت (یک شبانه روز) تازه شروع شود و به این حالت در اصطلاح درد عضلانی تاخیر یافته می گویند و این درد نیز طبیعی است. از دلایل دیگر ایجاد درد زانو بعد از ورزش و یا در حین آن، به جز آسیب های ورزشی، می توان به کمبود ویتامین های ضروری بدن اشاره کرد. ویتامین ها نقش مهمی در بدن داشته و رادیکال های آزاد جا مانده بعد از ورزش را خنثی می کنند. همچنین باعث محکم شدن و قوی تر شدن استخوان ها می شوند. گاهی درد به دلیل غیر اصولی بودن و درست انجام ندادن حرکات ورزشی، در زانو ایجاد می شود. مثلا هنگام فشار شدید به زانو یا جهش و پرش های شدید و همچنین حرکات مکرر و بدون استراحت در ناحیه زانو درد ایجاد می شود. این درد می تواند در اثر کشیدگی تاندون ها، رباط ها و یا رگ به رگ شدن آن ها ایجاد شود. گاهی دردهای حین و بعد از ورزش به بیماری های استخوانی بر می گردند. یکی از شایع ترین آن ها تاندونیت می باشد. از دیگر بیماری ها و عارضه هایی که در ورزشکاران از جمله دوندگان بیشتر اتفاق می افتد، می توان به سندرم ایلیوتیبیال باند اشاره کرد. این عارضه در سطح خارجی مفصل ران اتفاق می افتد و به درد زانو می انجامد. ایلیوتیبیال یک نوار محکم بافتی است که از ناحیه لگن شروع شده و تا زیر زانو ادامه می یابد. با حرکت مکرر و مداوم زانو، ساییدگی در مفصل ایجاد شده و موجب درد زانو می شود.
قبل از ورزش حتما بدن خود را با نرمش های سبک گرم کنید. قبل از تمرینات ورزشی آب بنوشید. همچنین در حین ورزش، تمرینات را به تدریج انجام دهید. بین تمرینات فاصله انداخته و استراحت کنید. در انجام حرکات عجله نکنید. در هنگام تمرین بیش از حد به بدن فشار وارد نکنید. همچنین بعد از ورزش نیز باید این موارد را رعایت نمایید:
مراقبت های لازم برای پیشگیری از درد زانو بعد از ورزش
درمان های خانگی کاهش درد زانو بعد از ورزش
جهت کاهش تورم و جریان خون و درنتیجه کاهش درد.
فلفل سرشار از ماده ای به نام کاپسین است. این ماده درون بدن مانند مسکن عمل می کند و با ایجاد گرما، درد را کاهش می دهد. برای تهیه دارو با فلفل قرمز، دو قاشق غذاخوری پودر فلفل قرمز را با 2/1 فنجان روغن زیتون مخلوط کنید و این دارو را در هفته دوبار روی زانو بمالید.( دو هفته این درمان را انجام دهید.)
لیمو برای درمان دردهای آرتروزی زانو مفید می باشد. برای تهیه دارو ابتدا یک لیمو رو بردارید و تکه تکه کنید سپس تکه ها را در دستمال نخی تمیز قرار داده و کمی روغن کنجد به آن اضافه کنید و این دستمال روی محل دردناک زانو قرار دهید. ده دقیقه روی زانو نگه داشته و بعد بردارید. این درمان را هر روز انجام دهید تا درد کاملا از بین برود.
سرکه سیب خاصیت قلیایی داشته و به حل رسوبات و سموم انباشته در زانو کمک می کند. همچنین باعث بازگشت لغزندگی مفاصل شده و باعث کاهش درد می شود. برای تهیه داروی مسکن از این ماده ابتدا دو قاشق چایخوری سرکه سیب را با دو فنجان آب حل کنید. (آب تصفیه شده باشد.) سپس محلول بدست آمده را بنوشید. تا زمانی که درد کاملا برطرف شود از این محلول استفاده کنید. همچنین می توانید همین محلول را با کمی روغن زیتون مخلوط کرده و با استفاده از آن روزی 2 بار محل دردناک زانو را ماساژ بدهید.
زنجبیل از جمله بهترین مواد گیاهی برای درمان درد حاصل از آرتروز زانو، کشیدگی عضلانی و همچنین جراحت ها بوده و همچنین خاصیت ضد التهاب دارد. برای تهیه داروی گیاهی ابتدا تکه ی کوچکی از آن را در استکان آب گذاشته و حدود 10 دقیقه بجوشانید. سپس با صافی آن را صاف کرده و کمی عسل و مقداری آب لیمو به آن اضافه کنید. روزانه 2 تا 3 استکان از این محلول را بنوشید تا درد زانو از بین برود.
زردچوبه اثر ضد التهاب داشته و حاوی آنتی اکسدیان قوی است. این ماده به کاهش درد و التهاب کمک می کند. برای تهیه دارو از این ماده: ابتدا نصف قاشق غذاخوری زنجبیل را با نصف قاشق غذاخوری زرد چوبه مخلوط کرده و در یک استکان آب بریزید و حدود 10 دقیقه بجوشانید. محلول بدست آمده را صاف کرده و با کمی عسل مخلوط کنید. 2 بار در روز این دارو را بنوشید.
روغن خردل به بهبود گردش خون و کاهش و رفع درد زانو کمک می کند. برای تهیه دارو 2 قاشق غذاخوری از روغن خردل را داغ کرده و با یک حبه سیر له شده، تفت دهید. بعد از اینکه سرد شد، با یک دستمال روی محل دردناک قرار دهید. ( دوبار در روز و تا دو هفته)
یک نوع مسکن بوده که درجهت کاهش و بهبود درد زانو می توان از آن استفاده کرد. جهت تهیه دارو: 5 تا 7 قطره از این ماده را با 5 تا 7 قاشق روغن نعنا مخلوط کنید. دو قاشق غذاخوری روغن زیتون را به آن اضافه کرده و درون بطری در بسته قرار داده و دور از نور خورشید نگه دارید. هنگامی که زانویتان درد گرفت، کمی از روغن را در محل دردناک بمالید و ماساژ دهید تا جذب شود.
این ماده گرم بوده و برای درد زانو و آرتروز و کاهش درد بسیار مفید است. برای تهیه دارو : 1 قاشق تخم شنبلیله را در آب تصفیه شده قرار دهید و به مدت یک شب اجازه بدهید در آن بماند. روز بعد آب را خالی کرده و دانه ها را بخورید.